Otwarta dłoń – symbol walki z korupcją. Katar, Uzbekistan, Tunezja

Kiedy spacerowałam promenadą nad zatoką Doha, nad którą rozbudowała się stolica Kataru, również Doha, uwagę moją zwrócił oryginalny pomnik w kształcie otwartej dłoni. Napis na cokole pomnika był bardzo oszczędny:  

„Szejk Tamim Bin Hamad Al Thani

Międzynarodowa Nagroda za Doskonałość w Zwalczaniu Korupcji” 

Szejk Tamim Bin Hamad Al Thani (Tamim ibn Hamad ibn Chalifa Al Sani) urodzony w 1980 roku to emir Kataru od 2013 roku. Na marginesie: 1 lipca 2024 roku (już po mojej podróży do Kataru) odznaczony najstarszym i najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej, Orderem Orła Białego. Tego wątku jednak nie drążyłam.

W tym przypadku bardziej mnie interesował sam pomnik i jego geneza. 

Korupcja – wiadomo:

[Wikipedia] (łac. corruptio – zepsucie) – nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści.

[Słownik Języka Polskiego] «przyjmowanie łapówek przez urzędników lub funkcjonariuszy»

Dowiedziałam się, że 31 października 2003 roku w Méridzie (Jukatan, Meksyk) została przyjęta  „Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji”, podpisana przez 95 krajów (w kolejnych latach jej sygnatariuszami stawały się kolejne państwa). Wtedy też postanowiono, że 9 grudnia będzie obchodzony Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Korupcji.

 

Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji weszła w życie 14 grudnia 2005 roku, przez Polskę została ratyfikowana 15 września 2006 roku ( Dz. U. z 2007r., Nr 84, poz. 563).

 

Jednym z państw, które szczególnie zaangażowały się w walkę z korupcją był, i jest, Katar. W 2011 roku powołano w Katarze, we współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych, Centrum ds. Praworządności i Zwalczania Korupcji (ROLACC). Ustanowiono też nagrodę im. Szejka Tamima bin Hamada Al Thaniego za Doskonałość w Zwalczaniu Korupcji, przyznawaną corocznie od 2016 roku wybitnym osobistościom publicznym, ekspertom i dziennikarzom, a także instytucjom w uznaniu ich wysiłków na rzecz walki z korupcją na świecie. Ustanowienie nagrody ma być przyczynkiem do propagowania walki z korupcją i zachęcanie do wdrażania kluczowych środków określonych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji. Publiczne wyróżnianie/nagradzanie ma się przyczynić do upowszechnianie kreatywnych projektów antykorupcyjnych. „Przy okazji” ceremonii wręczania nagród odsłaniane są pomniki – Pomniki Antykorupcyjne – dar władcy Kataru. Takie pomniki, jak ten, który po raz pierwszy zobaczyłam w Dosze. Nagrodzeni otrzymują statuetki – miniaturki tego pomnika.

W moich podróżach natknęłam się na jeszcze dwa takie monumenty:

– w Taszkencie (Uzbekistan) – odsłonięcie pomnika odbyło się 19 grudnia 2023 roku w kompleksie biznesowym "Tashkent City" (ścisłej mówiąc w kompleksie banków przy Yangi Passage Tashknet, naprzeciw hotelu Hilton i Sali Kongresowej),

– w Tunisie (Tunezja) – odsłonięcie pomnika odbyło się 9 grudnia 2020 roku, w parku przed Pałacem Kongresowym (skrzyżowanie alei Mohammeda V z aleją Ghany).

Poza tymi pomnikami, które ja widziałam, takie same znajdują jeszcze w Kigali (Rwanda), Putrajaya (Malezja) i w Wiedniu (Austria), a pewnie i w innych krajach (ale wymieniam tylko te, na ślad których natrafiłam fizycznie lub wirtualnie).  

Pomnik – symbol walki z korupcja, mający inspirować ludzi do tej walki, do globalnej współpracy w tym zakresie – został zaprojektowany przez irackiego artystę Ahmeda Alahraniego.

Ahmed Albahrani (ur. 1967) – iracki malarz i rzeźbiarz, mieszkający obecnie między w Dosze i Sztokholmie. Jeden z najbardziej znanych współczesnych artystów irackich, znany ze swoich wielkoformatowych dzieł sztuki.

Rozpostarta dłoń – zarys dłoni figuruje na stronie tytułowej „Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji” – ma być symbolem przejrzystości i otwartości, sugerując że dany kraj nie ma nic do ukrycia przed resztą świata. 12-metrowy pomnik to ażurowa struktura (nawiązanie do przejrzystości) zbudowana z tworzących trójkąty metalowych łączników, które symbolizują znaczenie międzynarodowych sojuszy i współpracy w walce z korupcją. Każdy z trójkątów to jeden naród świata, co oznacza, że cały świat musi walczyć z korupcją, która zniszczyła tysiące ludzi i wiele krajów.

W jednym z wywiadów autor pomnika Ahmed Albahrani pytany o inspiracje, jakie towarzyszyły jego powstaniu, stwierdził że  jego dzieło „jest przełożeniem wizji Szejka Tamima bin Hamada Al Thaniego oraz wskazówek Dr. Alego bin Fetaisa al-Marriego”.

Ali bin Mohsen bin Fetais Al-Marri (ur. 1965 r.) sędzia i wysokiej rangi katarski urzędnik, założyciel i przewodniczący Rady Powierniczej Centrum ds. Praworządności i Zwalczania Korupcji (ROLACC), o której to organizacji była wzmianka wcześniej.

„Etihad” znaczy „Jedność”. Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie.

 

"Etihad" to określenie kojarzone najczęściej z nazwą narodowych linii lotniczych Zjednoczonych Emiratów Arabskich (Etihad Airways) i niewiele osób zastanawia się co właściwie znaczy słowo etihad.

A to arabskie słowo etihad znaczy „związek” lub „jedność”. Nic zatem dziwnego, że bywa używane w kontekście zjednoczenia siedmiu emiratów z jeden organizm państwowy. 

2 grudnia 1971 roku na mapie świata pojawiło się nowe państwo – Zjednoczone Emiraty Arabskie. Pierwsza federacja państw w arabskim świecie.  W tym dniu podpisano Konstytucję ZEA oraz po raz pierwszy wciągnięto na maszt flagę tego państwa.   

Deklarację zjednoczeniową podpisali w tym dniu przedstawiciele sześciu emiratów (Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, i Fudżajra), emirat Ras al-Chajma dołączył 10 lutego 1972 roku.

Miejscem najpierw prowadzenia rozmów (od 1968 roku[1]), potem podpisania historycznego porozumienia był pałac Al-Diyafah/Dom Gościnny Jumeirah, w Dubaju, dawne biuro Szejka Rashida bin Saeeda Al Maktouma. Sam akt został podpisany w okrągłym pawilonie (w ogrodach pałacu) nazywanym teraz Union House/Dom Unii. 

 

Jak zauważyłam nazwa ta – Union House – stosowana jest też  do określenia całego zespołu historycznych budowli, a czasem nawet łącznie w nowoczesnym budyniem włączonym do kompleksu w 2016/2017 roku.

 

Ten nowoczesny budynek to Muzeum Etihad powołane „do gromadzenia, ochrony i ekspozycji dziedzictwa Zjednoczonych Emiratów w dziedzinie historii społecznej, politycznej, kulturalnej, naukowej i wojskowej”. Muzeum zainaugurowano 2 grudnia 2016 roku, a dla zwiedzających otwarto 7 stycznia 2017 roku,

Budynek muzeum został zaprojektowany przez kanadyjską firmę Moriyama & Teshima Architects.

 

Inspiracją był zwój spisanego na pergaminie manuskryptu – symboliczne nawiązanie do  podpisanego dokumentu. Siedem kolumn wkomponowanych w konstrukcję budowli, widocznych w foyer, symbolizuje siedem piór, którymi siedmiu przedstawicieli siedmiu emiratów podpisało akt zjednoczeniowy. Dokument ten jest prezentowany na jednej z ekspozycji.

 

 

 

 

 

 

Większa część muzeum znajduje się pod ziemią. Galerie, sale widowiskowe, edukacyjne, archiwa usytuowane są wokół  trzonu budowli (jakby gigantycznego filaru), który znajduje się dokładnie pod okrągłym pawilonem, w którym podpisano deklarację – pod Domem Unii.  

Dużą ekspozycję poświęcono szejkom, którzy sygnowali dokument. Przedstawiono ich sylwetki, a w gablotach zaprezentowano dokumenty i artefakty z nimi związane.

Do wnętrza Domu Unii nie można wchodzić, można jedynie zaglądnąć przez okna.

Można zwiedzać wspomniany wcześniej pałac Al-Diyafah, można również pospacerować po ogrodzie i plaży na odtworzonej oryginalnej linii brzegowej z 1971 roku (teraz linia brzegowa przesunęła się o kilkadziesiąt metrów, zatem brzeg morza symbolizuje sztuczny basen).

 

 

 

 

 

 

Kiedy zbliżałam się do muzeum, uwagę moją zwrócił pomnik na skwerze przed kompleksem. To praca pięciu artystów z różnych emiratów zainspirowana tradycyjnym rzemiosłem konstruowania domów i szop z pni palmowych – tzw. areesh. Siedem pni/filarów to symbol siedmiu emiratów. Połączone również symboliczną liną z liści palowych  „tworzą kompletne dzieło sztuki ucieleśniające ducha jedności i współzależności, który leży u podstaw tożsamości narodów”.

---

[1] W 1968 roku rząd brytyjski ogłosił zamiar wycofania swoich wojsk z regionu w ciągu kolejnych trzech lat.