Nie tylko „Królowa Pszczół”. Melbourne, Australia

 

Melbourne  to drugie pod względem wielkości miasto Australii i pierwotna stolica kraju. Tak, tak, bo kiedy w roku 1901 podjęto decyzję o budowie stolicy, ustalono również, że do czasu jej inauguracji funkcję miasta stołecznego będzie pełniło właśnie Melbourne. Oficjalne przeniesienie siedziby australijskiego rządu do Canberry odbyło się 9 maja 1927 roku.

Spaceruję po kompletnie przebudowanym w ostatnich latach południowym wybrzeżu rzeki Yarra, centrum biznesu miasta. Tutaj znajduje się drugi co do wysokości budynek mieszkalny na świecie. Eureka Tower – Wieża Eureka (297 m), rozpoznawalna jest dzięki olbrzymim pszczołom, które obsiadły budynek. Spokojnie, są aluminiowe! Autor rzeźby zatytułowanej Królowa Pszczół uznał, że związek roju pszczół z królową na czele z gigantycznym apartamentowcem, ludzkim rojem mieszkającym w pięciuset sześćdziesięciu apartamentach, jest oczywisty.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Niechcący udało mi się wprawić w zakłopotanie, chyba (!?), pracowników informacji turystycznej, kiedy zapytałam, gdzie jest ten „sławny budynek z pszczołami”. Kiedy pytałam, jeszcze nie wiedziałam, jak się nazywa. Po piętnastu minutach poszukiwań, w broszurach, i nawet w Internecie, pracownicy uznają swoją porażkę, w głębi duszy pewnie myśląc, że „coś” się tej obcej pomieszało. Kiedy już wychodzę z pawilonu, dogania mnie dziewczyna, która gdzieś na zapleczu dowiedziała się, że jednak mają w Melbourne taki budynek „z pszczołami”, i chce mi powiedzieć, jak trafić do Eureka Tower. Ratuje honor służb turystycznych Melbourne.

 

Trudno zdecydować, co jest kulturalnym sercem Melbourne. Czy Galeria Sztuki na południe od centrum biznesowego obejmująca również trzy teatry i salę koncertową? Czy Muzeum Melbourne z Centrum Kultury Aborygeńskiej oraz pobliskim Royal Exhibition Building, budynkiem wybudowanym z okazji Wielkiej Wystawy w 1880 roku? Czy wreszcie położony nieomalże w centrum miasta Federation Square, gdzie „spotykają się kultury, przyjaciele, opinie i światy. Spotkajmy się na Fed Square!”.

 

Trywializując, można powiedzieć, że Federation Square to galeria handlowa, w której znalazło się jednak miejsce na instytucje o nieco ambitniejszej działalności. I chyba muszę się zgodzić z autorami prospektu, że wchodzące w skład kompleksu Centrum – Ian Potter Centre – prezentuje największą na świecie i najbardziej wyczerpującą kolekcję sztuki australijskiej w świecie. W tym przebogatą kolekcję sztuki aborygeńskiej. I dobrze trafiłam, bo dzisiaj akurat galeria jest czynna dłużej, zatem do wczesnych godzin nocnych mogę smakować australijskie pejzaże, próbować odgadywać historie opowiadane pędzlem gdzieś w odległych aborygeńskich wioskach.  

   

Znajduję też polski akcent. Fundatorem jednej ze stałych wystaw jest urodzony w Polsce Joseph Brown, który w 1933 roku, w wieku lat piętnastu, wyemigrował do Australii. Artysta i kolekcjoner sztuki podarował Centrum sto pięćdziesiąt prac, malowideł i rzeźb z okresu od czasów kolonialnych do współczesnych. 

Zwiedzam jeszcze dom Cooka, a właściwie jego rodziców, przeniesiony tutaj z angielskiego hrabstwa Yorkshire. I po dobrze spędzonym przedpołudniu odpoczywam w rozległym ogrodzie botanicznym.

I tylko żałuje, że wtedy robiłam tak mało zdjęć.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

„Trzykrotnie zbudowany” – Uxmal, Meksyk

Jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych na Jukatanie – Uxmal (UNESCO) – miasto-państwo Majów z okresu klasycznego – położone jest w regionie Puuc (ok. 60 kilometrów od Meridy). W wielu źródłach nazwa „Uxmal” znaczy „trzykrotnie zbudowany”, według innych „miejsce obfitych zbiorów”, a jeszcze innych „co ma nadejść/przyszłość”.

Uxmal uważane jest za najbardziej reprezentatywne dla dominującego stylu architektonicznego tego regionu. Do stylu tego również stosuje się określenie „architektura Puuc”. Charakterystyczną cechą tego stylu są zdobiące górne części fasad szerokie mozaikowe fryzy z kamienia, z naprzemiennie powtarzającymi się  wzorami geometrycznymi i wyszukanymi rzeźbami figuratywnymi, wśród których najczęściej pojawiają się maski boga deszczu Chaca. Opieka tego boga była szczególnie ważna, jako że w Uxmal nie było cenoty, ani innych naturalnych źródeł wody, która pozyskiwano tylko z deszczu zbieranego w podziemnych cysternach (chaltunes).

 

Według kronik Majów, Uxmal zostało założone około 500 roku, a największy  rozwój przypadł na IX/X wiek, gdy miasto liczyło najwięcej mieszkańców (ok. piętnastu tysięcy). Wtedy też (około 850-925 roku n.e.) powstało większość głównych konstrukcji miasta. Wkrótce potem zaczęło podupadać, a do roku 1200, podobnie  jak inne miasta budowane w stylu Puuc, zostały opuszczone, powodem były prawdopodobnie najazdy Tolteków. Starożytne drogi zwane sacbé łączyły poszczególne budowle, a także Uxmal z innymi miastami regionu

Niektóre dokumenty kolonialne sugerują, że po hiszpańskim podboju Jukatanu Uxmal było nadal zamieszkane do lat pięćdziesiątych XVI wieku. Ponieważ jednak Hiszpanie nie zbudowali tutaj miasta, Uxmal zostało wkrótce opuszczone.

 

Dominującą strukturą w Uxmal jest Pirámide del Adivino (Piramida Czarownika/Wróżbity lub Karła) o tyle niezwykła wśród budowli Majów, że wzniesiona na planie owalnym. Składa się na nią pięć konstrukcji, budowanych jedna na drugiej przez kilka stuleci. Piramida ma 35 metrów wysokości i zwieńczona jest świątynią – centrum rytualnym. Nazwa związana jest z legenda, zgodnie z którą, struktura powstała w ciągu jednej nocy przez karła mającego magiczną moc. 

 

Cuadrángulo de las Monjas (Czworobok Zakonnic) to nazwa nadana czterem budynkom otaczających rozległy plac przez hiszpańskiego odkrywcę w XVII wieku, gdyż przypominała mu dziedzińce klasztorów chrześcijańskich. Przypuszczalnie była to rezydencja, lub szkoła, lub miejsce, w którym spędzały ostatnie miesiące, lub tygodnie życia osoby, których przeznaczeniem była śmierć rytualna.

Z czterech pałaców, liczących 74 pomieszczenia, stanowiących pierzeje tego dziedzińca, każdy znajduje się na nieco innym poziomie, a dekoracja elewacji przyprawia o zawrót głowy. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Palacio del Gobernador (Pałac Gubernatora) to długi, niski budynek o wymiarach 100x12x8 metrów na szczycie tarasu o wysokości 15 metrów, najprawdopodobniej był pałacem władcy. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tzw. Tron Jaguara

El Palomar (Gołębnik) zawdzięcza swą nazwę kratkowanemu grzebieniowi dachowemu. Kiedyś był prawdopodobnie częścią konstrukcji podobnej do Czworoboku Mniszek.

 

 

 

 

 

 

 

 

Detal z Domu Żółwia

 

Dom Żółwia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W górnej części fasady widoczne rzeźby żółwi

 

Boisko do gry w piłkę

Wielka Piramida