wtorek, 18 maja 2021

„Trzykrotnie zbudowany” – Uxmal, Meksyk

Jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych na Jukatanie – Uxmal (UNESCO) – miasto-państwo Majów z okresu klasycznego – położone jest w regionie Puuc (ok. 60 kilometrów od Meridy). W wielu źródłach nazwa „Uxmal” znaczy „trzykrotnie zbudowany”, według innych „miejsce obfitych zbiorów”, a jeszcze innych „co ma nadejść/przyszłość”.


Uxmal uważane jest za najbardziej reprezentatywne dla dominującego stylu architektonicznego tego regionu. Do stylu tego również stosuje się określenie „architektura Puuc”. Charakterystyczną cechą tego stylu są zdobiące górne części fasad szerokie mozaikowe fryzy z kamienia, z naprzemiennie powtarzającymi się  wzorami geometrycznymi i wyszukanymi rzeźbami figuratywnymi, wśród których najczęściej pojawiają się maski boga deszczu Chaca. Opieka tego boga była szczególnie ważna, jako że w Uxmal nie było cenoty, ani innych naturalnych źródeł wody, która pozyskiwano tylko z deszczu zbieranego w podziemnych cysternach (chaltunes).

 

Według kronik Majów, Uxmal zostało założone około 500 roku, a największy  rozwój przypadł na IX/X wiek, gdy miasto liczyło najwięcej mieszkańców (ok. piętnastu tysięcy). Wtedy też (około 850-925 roku n.e.) powstało większość głównych konstrukcji miasta. Wkrótce potem zaczęło podupadać, a do roku 1200, podobnie  jak inne miasta budowane w stylu Puuc, zostały opuszczone, powodem były prawdopodobnie najazdy Tolteków. Starożytne drogi zwane sacbé łączyły poszczególne budowle, a także Uxmal z innymi miastami regionu

Niektóre dokumenty kolonialne sugerują, że po hiszpańskim podboju Jukatanu Uxmal było nadal zamieszkane do lat pięćdziesiątych XVI wieku. Ponieważ jednak Hiszpanie nie zbudowali tutaj miasta, Uxmal zostało wkrótce opuszczone.

 

Dominującą strukturą w Uxmal jest Pirámide del Adivino (Piramida Czarownika/Wróżbity lub Karła) o tyle niezwykła wśród budowli Majów, że wzniesiona na planie owalnym. Składa się na nią pięć konstrukcji, budowanych jedna na drugiej przez kilka stuleci. Piramida ma 35 metrów wysokości i zwieńczona jest świątynią – centrum rytualnym. Nazwa związana jest z legenda, zgodnie z którą, struktura powstała w ciągu jednej nocy przez karła mającego magiczną moc. 

 

Cuadrángulo de las Monjas (Czworobok Zakonnic) to nazwa nadana czterem budynkom otaczających rozległy plac przez hiszpańskiego odkrywcę w XVII wieku, gdyż przypominała mu dziedzińce klasztorów chrześcijańskich. Przypuszczalnie była to rezydencja, lub szkoła, lub miejsce, w którym spędzały ostatnie miesiące, lub tygodnie życia osoby, których przeznaczeniem była śmierć rytualna.

Z czterech pałaców, liczących 74 pomieszczenia, stanowiących pierzeje tego dziedzińca, każdy znajduje się na nieco innym poziomie, a dekoracja elewacji przyprawia o zawrót głowy. 

 





 

 

 

 

 

 


 

Palacio del Gobernador (Pałac Gubernatora) to długi, niski budynek o wymiarach 100x12x8 metrów na szczycie tarasu o wysokości 15 metrów, najprawdopodobniej był pałacem władcy. 

 



 



 

 

 

 

 

 

 

Tzw. Tron Jaguara

El Palomar (Gołębnik) zawdzięcza swą nazwę kratkowanemu grzebieniowi dachowemu. Kiedyś był prawdopodobnie częścią konstrukcji podobnej do Czworoboku Mniszek.

 





 

 

 

 

 

 

 


Detal z Domu Żółwia
 
Dom Żółwia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W górnej części fasady widoczne rzeźby żółwi
 

Boisko do gry w piłkę


Wielka Piramida



 







 

 







1 komentarz:

  1. Pomimo że Uxmal jest oddalone od Cancun, to warto tam przyjechać i cieszę się, że to zrobiłem.

    OdpowiedzUsuń