czwartek, 20 czerwca 2024

Serdica/Serdika, Serdica Ulpia, Sredec, Triaditsa… Sofia, Bułgaria. Cz. II.

Skoro Sofia to jedna z najstarszych na świecie osad ludzkich, to i historia jej, rozpoczęta w poprzednim wpisie (https://emerytkawpodrozy.blogspot.com/2024/06/serdicaserdika-serdica-ulpia-sredec.html) jest długa.

Jest V wiek naszej ery.

Mimo znaczenia i ufortyfikowania, położona na skrzyżowaniu ważnych traktów, Serdica była często obiektem barbarzyńskich najazdów. W latach 441–447 została zniszczona przez Hunów. Jednak odrodziła się i powróciła do dawnej świetności sto lat później, w okresie panowania cesarza bizantyjskiego Justyniana I Wielkiego (527–565).

W pierwszej połowie VIII wieku na tereny Półwyspu Bałkańskiego dociera wielka migracja plemion słowiańskich a z przedgórza północnego Kaukazu plemion Protobułgarów. Rok 681 podawany jest jako początek pierwszego państwa bułgarskiego – Pierwszego Carstwa Bułgarskiego ze stolicą najpierw w Pilsce, potem w Presławiu. Serdica pozostawała nadal w granicach Bizancjum. Dopiero w 809 roku chan bułgarski Krum przyłączył miasto do cesarstwa bułgarskiego. Wtedy też miasto zyskało słowiańską nazwę: Sredec.  

Bizancjum kilkukrotnie próbuje odzyskać Sredike, udaje się to dopiero w 1018 roku. Po długich i krwawych walkach pierwsze państwo bułgarskie upada. W dokumentach bizantyjskich występuje teraz pod nazwą Triadica.

W okresie panowania bizantyjskiego (170 lat) nie ustają grabieże i najazdy: Pieczyngów (1018), Serbów i Madziarów (1193), Krzyżowców (1189). Z drugiej strony podejmowane są próby zrzucenia jarzma bizantyjskiego. Odbudowa państwowości bułgarskiej rozpoczęta zostaje powstaniem (1187) przeciwko Bizancjum, w Wielkim Tyrnowie, w którym znaczna rolę odegrali bracia Asen i Piotr-Teodor (późniejsi carowie) z tamtejszego rodu bojarskiego. Wielkie Tyrnowo zostaje stolicą tego odrodzonego państwa, które po 1371 roku to państwo rozpada się na dwa odrębne carstwa: tyrnowskie i widyńskie. Zostają one podbite przez Turków Osmańskich w 1393 i 1396 roku co rozpoczyna blisko pięciowiekową niewolę (do 1878 roku). Ale to już inna historia.

Sredec-Triadica zostaje włączony do tego drugiego państwa bułgarskiego dopiero w 1194 roku. Nawet nie będąc stolicą, miasto staje się ośrodkiem rozwiniętego rzemiosła i handlu. Pod koniec XIV wieku zaczęto je nazywać Sofią. Miano to po raz pierwszy zostało użyte w dokumencie z 1376 roku wydanym przez cara Iwana Sziszmana nadającemu tym aktem przywileje i dobra ziemskie klasztorowi Dragalewskiemu (na zboczach Witoszy).

Nieczęsto się zdarza, że współczesne miasta położone są dokładnie na miejscu ich historycznych poprzedników. W przypadku Sofii, współczesne centrum stolicy pokrywa się z starożytnym miastem, którego obszar otaczały mury.  Stąd też duża część stanowisk archeologicznych znajduje się w okolicy centralnej stacji metra „Serdika”. Wiele z tych antycznych obiektów zostało odkryte dopiero w latach 2010–2012 podczas przebudowy części Sofii i budowy drugiej linii metra.

Więcej o poszczególnych stanowiskach archeologicznych w kolejnym wpisie: https://emerytkawpodrozy.blogspot.com/2024/06/serdicaserdika-serdica-ulpia-sredec_28.html

 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz