Kraina Kadzidła. Salala, Oman

Obszar ten znany był Egipcjanom, Fenicjanom, Persom, Hindusom, Chińczykom, Rzymianom i Grekom. Grecy nazywali ten fragment wybrzeża Oceanu Indyjskiego, a ścisłej mówiąc Morza Arabskiego, „Omana”. Inni określali je innymi nazwami, czesto opisując je też jako "wybrzeże kadzidłowe".

Nie bez powodu. Handel kadzidłem, produktem pochodzącym z drzew kadzidłowca, kwitł w tym regionie od stuleci i był jedną z najważniejszych dziedzin działalności handlowej starożytnego I średniowiecznego świata.

Nic zatem dziwnego, że kraina tak mocno związana z pozyskiwaniem i rozprowadzaniem kadzidła znalazła się na liście UNESCO - jako "Kraina kadzidła" / "Land of Frankincense".

W ślad za najpopularniejszą encyklopedią internetową:

Kadzidla, kadzidłowiec (Boswellia Roxb. ex Colebr.) – rodzaj drzew z rodziny osoczynowatych (Burseraceae). Obejmuje 20 gatunków występujących w środkowej Afryce, na Madagaskarze, Półwyspie Arabskim i w Indiach. Gumożywica pozyskiwana z niektórych gatunków, zwłaszcza z kadzidla Cartera po zestaleniu daje olibanum (żywicę) stosowane jako kadzidło.

Kadzidło (arab. lubbān, hebr. ketoret, gr. libanos, thymiana, łac. tus, incensum) – substancje zapachowe pochodzenia naturalnego uwalniane podczas spalania, stosowane w rytuałach religijnych, medytacji, w kosmetyce, kuchni i medycynie.

Jednym z miejsc wymienionych we wpisie na listę UNESCO jest Al -Baleed, ruiny średniowiecznego miasta Ẓafār/Ẓufār (od którego pochodzi nazwa gubernatorstwa Dhofar w Omanie), które pełniło funkcję ważnego portu dla handlu kadzidłem po upadku pobliskiego portu w Khor Rori (ok. 6 km od centrum Salali).

Miasto rozkwitło co prawda w okresie średniowiecza, ale ślady osadnictwa w tym miejscu sięgają 2000 roku p.n.e.

Tablice edukacyjne i inne materiały wymieniają znanych podróżników,  którzy je  odwiedzili: Marco Polo (1290), Ibn Battuta (1329), Ibn al-Mujawir (XIII wiek), czy Zheng He (1431).

Mimo silnego umocnienia miasto było kilkukrotnie atakowane i częściowo niszczone w XIII wieku. Inwazja Portugalczyków i wprowadzone przez nich schematy handlowe, doprowadziły do jego upadku pod koniec XV wieku.

Al-Baleed to historycznie późna nazwa, która teraz odnosi się do parku archeologicznego.

Park Archeologiczny Al-Baleed to dość duży obszar, dobrze przygotowany do zwiedzania. Fragmenty murów obronnych, zamku, kilku meczetów, domów, podpowiadają wyobraźni jak mogło wyglądać to kwitnące miasto Krainy Kadzidła.

W parku znajduje się również Muzeum Krainy Kadzidła. Jedna z sal poświęcona jest morzu, druga historii tego rejonu.

Wielkie Bagno Kemeri. Łotwa

 

Park Narodowy Ķemeri (łot. Ķemeru Nacionālais parks) to park narodowy położony na zachód od miasta Jūrmala w Łotwie, około czterdziestu kilometrów na zachód od Rygi. Założony w 1997 roku park zajmuje powierzchnię 381,65 km² co plasuje go na trzecim co do wielkości miejscu (wśród parków narodowych) w kraju. Teren parku zajmują głównie lasy i bagna, z których najważniejszym jest Wielkie Bagno Ķemeri (łot. Lielais Ķemeru tīrelis). Znajduje się tam również kilka jezior, które są dawnymi lagunami Morza Litorynowego. [1]

 

Lasy zajmują 57%, torfowiska – 24% całkowitej powierzchni Parku Narodowego Ķemeri. Występują tu wszystkie trzy typy terenów podmokłych – torfowiska niskie, przejściowe i wysokie. Łąki – zarówno suche, jak i mokre – zajmują 6% terytorium. Woda w postaci jezior, rzek, źródeł siarkowych i morza to 10% terytorium parku. I chociaż wiele wypływających strumieni zostało zmienionych na przestrzeni dziejów w wyniku osuszania bagien na potrzeby rolnictwa, jednak ich wody nadal stanowią siedlisko dla wielu rzadkich gatunków, takich jak rodzime ślimaki i małże, ryby, bociany i wydry.

Tworzenie się torfowisk na Łotwie rozpoczęło się w okresie postglacjalnym, około 10 000 lat temu, gdy klimat stał się cieplejszy i bardziej wilgotny. 

 

W Parku Narodowym Ķemeri znajduje się kilka szlaków przyrodniczych. Najpopularniejszy z nich, zlokalizowany na terenie Wielkiego Bagna Ķemeri, ma krótką (1,4 km) i długą (3,4 km) promenadę/kładkę drewnianą. 

 

 

Mniej więcej w połowie tego szlaku postawiono platformę widokową. Przeszłam oczywiście obie trasy (chociaż do początku kładki musiałam przejść – od stacji kolejowej – około trzech kilometrów) rozkoszując się widokami, śpiewem ptaków, trzepotem skrzydełek ważek oraz piękną pogodą. I zupełnie mi nie przeszkadzało, że nie wiem na jakie gatunki mchów czy traw patrzę, jakie motyle czy muszki śmigają mi koło uszu, czy słyszę śpiew biegusa górskiego czy sieweczki złotej. 

 

 

Pełznący ślimaczek, którego przyuważyłam, nie był to raczej ślimak pobrzeżka, (o którym wspominam w przypisie, i który dawno wyginął) ale i tak dłuższą chwilę go podglądałam.

 

Niestety nie spotkałam sarny, jelenia, łosia, lisa, rysia ani wydry, dla których bagna Kemeri też są domem.

 

W Parku Narodowym Ķemeri występuje wiele naturalnych źródeł siarkowych. Lecznicze wody mineralne i błota były wykorzystywane od kilku wieków, a teraz są wykorzystywane w uzdrowiskach zlokalizowanych w pobliskim mieście Ķemeri, w leczeniu głównie problemów układu trawiennego i skórnych. Nie mogłam sobie zatem odmówić wizyty w tym miejscu: https://emerytkawpodrozy.blogspot.com/2025/01/jesli-do-wod-to-do-kemeri-kurort-kemeri.html

 

 

---

[1] Morze Litorynowe – forma zbiornika wodnego powstałego w czwartej fazie rozwoju Bałtyku (8500–4000 lat temu). W czasie tej fazy poziom wód podniósł się znacznie, w wyniku czego nastąpiło połączenie z Morzem Północnym oraz wzrost zasolenia i rozwój fauny słonowodnej. Jednym z typowych jej przedstawicieli był ślimak pobrzeżka (Littorina littorea) (zwany też barwinkiem pospolitym), od którego morze wzięło swą nazwę.

 

Jeśli do wód, to do Kemeri. Kurort Kemeri, Łotwa

Nazwa Ķemeri (Ķemeres; Kemmern) pojawia się po raz pierwszy w źródłach pisanych po założeniu Księstwa Kurlandii w 1561 roku.  W roku 1928 Kemeri otrzymało prawa miejskie, jednak w 1959 zostało włączone do miasta Jurmała (44 kilometrów na zachód od Rygi). Dzięki leczniczym właściwościom pobliskich źródeł Kemeri stało się ważnym ośrodkiem leczenia balneologicznego w Europie. Głównymi naturalnymi czynnikami leczniczymi, obok klimatu, są wody mineralne i błoto.

Źródła siarkowe w Kemeri, wykorzystywane w medycynie ludowej, znane były lekarzom już od końca XVIII wieku[1] kiedy schorowani szlachcice z regionu Kurlandii przybywali tu na leczenie i zatrzymywali się u lokalnych leśników korzystając z wód przynoszonych ze źródeł bagiennych. Analiza chemiczna wód źródlanych w Kemeri została przeprowadzona po raz pierwszy w Petersburgu w 1801 roku.

PN Kemeri - Szlak: Wielkie Bagno Kemeri

W Ķemeri występują trzy rodzaje wód mineralnych i dwa rodzaje leczniczego błota. Poza tym region Kemeri otoczony jest lasem (na zachód od niego rozciągają się lasy Kurzeme), chroniącym go przed wiatrami. Na terenie uzdrowiska znajduje się park leśny o zróżnicowanych warunkach – gęsty las, skwer, założenie parkowe.

Oficjalną datą założenia uzdrowiska jest rok 1838. Już dwa lata wcześniej, w 1836 otwarto wybudowany na terenie majątku leśniczego A. Kemera zakład leczniczy – hotel. Był to główny obiekt kurortu Kemeri i nadal nim pozostaje. Popularnie zwany jest Białym Zamkiem lub Białym Statkiem.

Hotel został wybudowany według projektu łotewskiego architekta Eižens Laube (1880-1967). W projektowaniu i budowie znaczny udział mieli naczelny lekarz oraz pierwszy dyrektor dr Janis Libietis, który kierował projektem od samego początku do 1944 roku (kiedy musiał szukać azylu w Szwecji).

 

Budynek hotelu Ķemeri to pięciopiętrowa konstrukcja z tarasami na dachu i wieżą w centrum. Projekt budynku charakteryzuje się szerokim wykorzystaniem elementów architektury klasycystycznej – kolumn, balustrad, pilastrów i gzymsów. Budynek posiadał sto siedem pokoi jednoosobowych i siedem luksusowych apartamentów dwupokojowych. W pomieszczeniach Białego Pałacu była zimna i ciepła woda, szafy z wbudowanymi radiami i oświetleniem wnętrza, podnóżek z akcesoriami do obuwia, telefon, a zamiast dzwonka – sygnały świetlne do przywoływania kelner lub pokojówka. Dolna kondygnacja była użytkowana wspólnie – pomieszczenia ogólne poprowadzone przez niemal całą długość budynku. Biblioteka oferowała książki w siedmiu językach, wszystkie najnowsze wydania łotewskich gazet i czasopism, a także szeroki wybór prasy zagranicznej.

Pod koniec lat 30. XX wieku Kemeri był jednym z najnowocześniejszych hoteli w Europie i mógł pomieścić ponad 100 gości, oferując usługi terapeutyczne nie tylko w sezonie letnim, ale przez cały rok. W czasach radzieckich hotel został rozbudowany i przekształcony w Sanatorium Kemeri z pokojami dla 300 pacjentów. Otrzymał status kurortu o znaczeniu dla ZSRR.

Zabudowa uzdrowiska przeznaczona do rozbiórki

 

W latach 70. XIX wieku szpital odwiedzało rocznie do 700 osób, w sezonie 1912 było ich 8307. W latach 1904–1915 dyrektorem uzdrowiska był jeden z założycieli rosyjskiej balneologii, A. A. Łoziński, który w 1916 r. opublikował książkę, rodzaj przewodnika „Balneologia dla praktyka”.

W 1921 roku została uruchomiona bezpośrednia linia kolejowa między Moskwą a Kemeri co sprzyjało wzrostowi popularności w Imperium Rosyjskim.[2] Połączenie z plażą zapewniał tramwaj elektryczny (linia została zlikwidowana po kilkunastu latach użytkowania).

Podczas I wojny światowej w rejonie Kemeri toczyły się ciężkie bitwy i kurort poniósł poważne szkody. Jednak po wojnie szybko się odrodził i w 1928 roku otrzymał status miasta.

W 1924 roku zbudowano specjalny obiekt do kąpieli błotnych wyposażony w mechaniczne podawanie gorącego błota i pompowanie zużytego błota z powrotem do bagna. W 1929 roku w pobliżu obiektu kąpielowego zbudowano 42-metrową wieżę ciśnień z platformą widokową na szczycie (architekt Friedrich Skujins)

Cały uzdrowisko również hotel/sanatorium podupadło po uzyskaniu przez Łotwę niepodległości w latach 90. XX wieku, z powodu sytuacji ekonomicznej. Pod koniec XX wieku hotel zamknięto[3] z powodu planowanego remontu i renowacji, lecz z różnych powodów prace długo nie rozpoczęły się. Dopiero w 2016 roku rozpoczął się remont głównego budynku sanatorium/hotelu którego zakończenie planowane było na rok 2018. Aż do rozpoczęcia renowacji w 2016 roku wnętrze (meble, dzieła sztuki i dekoracje pokoi a zwłaszcza biblioteka) częściowo zachowało wystrój z lat 30. XX wieku.

Planowana jest budowa nowoczesnego szpitala balneologicznego oraz rearanżacja parku wokół Białego Zamku.

Podczas mojego tutaj pobytu w 2021 roku, hotel jeszcze nie działał.

Hotel Kemeri/Biały Zamek otacza park założony w połowie XIX wieku. Park  charakteryzuje się siecią krętych ścieżek przeplatanych obiektami architektonicznymi – pawilonami, rotundami, mostami nad sztucznymi kanałami zasilanymi przez rzekę Wersupite, która przepływa przez park.

Pawilon Wody Siarkowej, zbudowany na przełomie XIX i XX wieku, stoi w południowo-wschodniej części parku. Obok znajduje się źródło siarkowe Kirzacina (Mała Jaszczurka), jedno z najpopularniejszych na Łotwie. Jego woda może być używana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. 

Inne interesujące obiekty w parku to Wysepka Miłości i rotunda zbudowana na tejże wyspie w 1928 roku, również w stylu klasycystycznym. 

Na obrzeżach parku znajduje się  Rosyjska Cerkiew Prawosławna Świętych Apostołów Piotra i Pawła, najstarszy z kościołów w Kemeri, który został zbudowany w 1893 roku w stylu drewnianych kościołów typowych dla północnej Rosji oraz kościół luterański konsekrowany w 1897 roku. Świątynia ta wzniesiona według projektu Heinricha Scheela była pierwszym budynkiem niedrewnianym w Kemeri 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Spacerując ścieżkami parku natknęłam się na kilka pomników: pomnik poświęcony założycielom uzdrowiska i jego pierwszym lekarzom z 1838 roku (stylizowany pień drzewa opleciony przez węża), pomnik jednego z lekarzy, fizjologa Iwana Pavlowa (przed częścią zakładu balneologicznego przeznaczonego chyba do rozbiórki) oraz na kamień znaczący dawną granicę między Kurlandią a Vidzeme[4]

Park należy, podobnie jak cały teren uzdrowiska, do Parku Narodowego Ķemeri ustanowionego w 1997 roku. 

Post o Parku Narodowym Kemeri: https://emerytkawpodrozy.blogspot.com/2025/01/wielkie-bagno-kemeri-otwa.html 

---

[1] Dokumenty archiwalne wskazują, że źródła w Ķemeri stały się znane ze swoich właściwości leczniczych w 1796 roku.

[2] Według innych źródeł  to bezpośrednie połączenie  z Moskwą funkcjonowało od 2012 do 1920 roku.

[3] W 1998 roku sanatorium zostało zakupione przez firmę Ominasis Italia i jest odnawiane według projektu architekta Cesare Stefano Bernardinellego.

 

[4] Vidzeme „Śródziemie”; niem. Livland, łac. Terra Mariana, czasami także Liwlandia – ziemia Liwów – jedna z pięciu krain historycznych składających się na współczesną Łotwę, leży w jej środkowej i północnej części na prawym brzegu Dźwiny, na północ od Rygi. Liwonię zamieszkiwało ugrofińskie plemię Liwów.