Zamek w Kolossi, Cypr

 
Cypr to błękitne niebo, lazurowo-szmaragdowe wody, plaże, zieleń gór Troodos, ale i ślady historii. Najliczniejsze to te starożytne. Ale nie tylko. Jednym z przykładów średniowiecznej architektury, pozostałość po czasach templariuszy i joannitów, jest zamek w Kolossi (na zachód od Limassol), który w pewnym okresie historii był głównym ośrodkiem władzy na wyspie.  

 

 

Nazwa Kolossi pochodzi od pierwszego feudalnego pana ziem w okolicy Limassol, lorda Garinusa de Colon. W 1210 roku ziemie te król Cypru Hugon I de Lusignan (1205 – 1218), przekazał jako lenno joannitom (rycerzom Zakonu św. Jana z Jerozolimy) w zamian za pomoc w walkach przeciw muzułmanom. Utraciwszy bowiem Akkę w 1291 roku, joannici przenieśli w 1301/2 roku swoją główną kwaterę na Cypr, właśnie do Kolossi. Sześć lat później zamek został przejęty przez templariuszy, nie na długo jednak – w 1308 roku, po skazaniu templariuszy na wygnanie przez papieża, zamek powrócił do rąk joannitów. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mimo, że w 1310 roku joannici przenieśli swoją główną siedzibę na Rodos, zamek w Kolossi pozostał siedzibą terytorialnej jednostki administracyjno-wojskowej – Komandorii. Mimo takiego statusu pozostawał nie tyle jednostką militarną/obronną co rezydencją Wielkiego Komtura. Był ośrodkiem nadzoru nad sześćdziesięcioma wioskami i plantacjami w żyznej dolinie Kolossi. Głównie plantacjami trzciny cukrowej i winnicami, ale też drzew oliwnych, bawełny, zbóż.  

 

W XIV i w pierwszej połowie XV wieku zamek był kilkakrotnie niszczony przez Genueńczyków i mameluków z Egiptu, dzieła zniszczenia dopełniły trzęsienia ziemi.  Dlatego w 1454 roku, z inicjatywy ówczesnego Wielkiego Komtura Luisa de Magnac, rozpoczęto budowę nowego zamku, na gruzach frankońskiej twierdzy z przełomu XIII/XIV wieku. 

Nowy zamek, który zwiedzamy przyjeżdżając  do Kolossi został zbudowany na planie kwadratu o boku 16 metrów (zatem bardziej przypominał, i przypomina, wieżę). Ma kamienne ściany o grubości od 1,25 do nawet 2 metrów, wysokość 21 metrów i trzy kondygnacje. Pierwsza kondygnacja, włączając w nią dwie podziemne cysterny/studnie, była wykorzystywana prawdopodobnie jako magazyny. Na pierwsze piętro wchodziło się po zwodzonym moście, zastąpionym teraz zwykłymi zewnętrznymi schodami. 

 

Na uwagę zasługuje element wieńczący ścianę nad schodami. To machikuł – element obronny stosowany od XIV do XVI wieku, wystający przed lico muru (prototyp balkonu) z otworami w podłodze, którymi można było lać wrzątek lub smołę, a nawet rzucać kamienie na atakujących zamek.

Inny interesujący detal znajduje się nad wschodnim, bocznym wejściem do zamku. To ułożone w kształcie krzyża herby Luisa de Magnac, Lusignanów, Cypru Jerozolimy i Armenii raz dwóch wielkich mistrzów zakonu. 

 

Na pierwszym piętrze znajdują się dwa duże pokoje. Scena ukrzyżowania na ścianie jednego z nich nasuwa przypuszczenie, że ten pokój był wykorzystywany jako kaplica. W drugi z pokojów, podobnie jak obydwóch na drugim piętrze, zachowały się kominki z herbami Luisa de Magnac. A w sali północnej, zwaną sala Wielkiego Komtura, w grubym murze jest głęboka wnęka, która była… latryną.

 

 

Spiralne schody prowadzą na płaski dach/taras otoczony blankami. Warto się tutaj wspiąć aby popatrzyć na rozległe widoki i otoczenie zamku – resztki ruin pierwszej warowni, ruiny wytwórni cukru, młyna i akweduktu a w oddali kościółek św. Eustachego należący też do kompleksu zamkowego.

 

Do muzeum wina w Erimi w budynku zajazdu sprzed 150 lat, zajazdu, w którym zatrzymywali się kupcy handlujący winem, nie bardzo mi po drodze (ok. 2,5 km), ale nie mogę zapomnieć, że te tereny mogą poszczycić się kilkoma tysiącami lat tradycji w uprawie winorośli i produkcji wina oraz, że jedno z najpopularniejszych, i najstarszych na świecie produkowanych win wzięło swą stosowaną od XIII wieku nazwę – Commandaria – od zamku w Kollosi,  a w szerszym ujęciu od jednostek organizacyjnych zakonów rycerskich.  

Palisander – 200 lat; obwód 4,80 m; wysokość 26 metrów