niedziela, 23 października 2022

Ogrody botaniczne. Pamplemousses i Curepipe, Mauritius. Cz. I.


 
Początki ogrodu botanicznego w Pamplemousses (dwanaście kilometrów na północny-wschód od Port Louis) sięgają czasów francuskiego panowania na wyspie (1710–1810). Pierwsza wzmianka o terenie, na którym jest teraz ogród botaniczny, dotyczy niejakiego P. Barmonta, kolonisty, któremu w 1729 roku przydzielono te ziemie. Kilka lat później, w 1735 roku posiadłość nabył francuski gubernator Mauritiusa, Mahé de La Bourdonnais, który nazwał ją Mon Plaisir. Równocześnie, chcąc zapewnić sobie warzywa i owoce stworzył ogród, który uważa się za zalążek obecnego ogrodu botanicznego. Z myślą zaś o zapewnieniu żywności dla kolonistów, mieszkańców Port Louis, oraz niewolników, w ogrodzie badano możliwości upraw nowych roślin, jak na przykład manioku sprowadzonego z Brazylii. Eksperymentowano również z hodowlą jedwabników – stąd obsadzenie pewnego obszaru morwami – w nadziei na stworzenie przemysłu jedwabniczego. 
 

W 1767 roku, po dwóch wizytach na Île-de France (Mauritius), intendentem[1] wyspy został francuski ogrodnik Pierre Poivre (1719–1786). Początkowo rezydował w Mon Plaisir, które po zmianach na stanowisku gubernatora (w 1746 de La Bourdonnais wrócił do Francji), praktycznie pozostało opuszczone. Ostatecznie, w 1770 roku Pierre Poivre kupił posiadłość i – obok prac związanych z uprawą i aklimatyzacją roślin użytkowych (m.in. gałki muszkatołowej i goździków) – rozpoczął kolekcjonowanie rzadkich roślin z innych obszarów i kontynentów, nie zapominając również o rodzimych gatunkach.
 
 
Jego dzieło kontynuował Nicolas Céré (1737–1810), francuski botanik i agronom, urodzony na Mauritiusie, wykształcony w Bretanii i Paryżu, współpracownik i przyjaciel Poivre’a. Po odwołaniu Poivre’a do Paryżą Nicolas Céré został dyrektorem „Ogrodu Mon Plaisir”.
To właśnie oni – Pierre Poivre i Nicolas Céré – uważani są za twórców ogrodu botanicznego w Pamplemousses, jednego z pierwszych, a może i pierwszego ogrodu botanicznego w tropikach, który z czasem stał się dobrze znany przyrodnikiem w innych krajach i zyskał sławę, którą zachował do dzisiaj.
 

Ogród kilkakrotnie zmieniał nazwę, 17 września 1988 roku ogród został nazwany „Ogrodem Botanicznym Sir Seewoosagur Ramgoolam” na cześć pierwszego premiera Mauritiusa po uzyskaniu niepodległości w 1968 roku, Seewoosagura Ramgoolama Kushwaha (1900–1985), maurytyjskiego lekarza i polityka pochodzenia hinduskiego. Funkcję premiera pełnił w latach 1968–1982, zwany jest „ojcem narodu”. W praktyce najczęściej używa się jednak nazwy Ogród Botaniczny w Pamplemousses lub Ogród Botaniczny SSR.
 

Nawiasem mówiąc ta nazwa miasta i okręgu – Pamplemousses – pochodzi od francuskiego słowa pamplemousse oznaczającego „grejpfrut”. To nawiązanie do drzew cytrusowych sprowadzonych na Mauritius przez Holendrów z Jawy (w XVII wieku) i zasadzonych w tym regionie.  
 

Nie wejdę do ogrodów oryginalną bramą z kutego żelaza z XIX wieku, sławną z powodu jej ekspozycji na  Wystawie Światowej w Londynie w 1851 roku. Jest zamknięta i służy do podziwiania i robienia zdjęć. Aktualne wejście do ogrodu znajduje się w części północnej, koło parkingu. 
 

Pałacyk Mon Plaisir, który znajduje się w północno-wschodnim krańcu ogrodu nie pamięta już czasów jego twórców. Dwukondygnacyjny budynek został zbudowany w 1823 roku, obecnie znajdują się tam biura ogrodu – nie jest udostępniony do zwiedzania. 



W pobliżu pałacyku uwagę zwracają: pomnik poświęcony pamięci „ojca narodu” i wzniesione w rocznicę śmierci betonowe Samadhi upamiętniające miejsce gdzie został skremowany. Od tego czasu miejsce to służy również do kremacji innych zmarłych polityków. 
 


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jedną z roślin, której na Mauritiusie poświęcono najwięcej uwagi, jest trzcina cukrowa. W ogrodzie testowano uprawę nowych odmian (sprowadzanych z innych kontynentów). Nawiązaniem do tej działalności jest model młyna cukrowego jakie funkcjonowały w czasach początku uprawy i wykorzystania tej rośliny. 
 
 
W alejkach ogrodu znalazło się również miejsce kilka pomników, z których warto wymienić popiersia Pierre’a Poivre’a i Bernardina de Saint-Pierre,’a autora powieści Paweł i Virginia oraz pomnik (w tej chwili cokół pomnika – renowacja??) bohaterów tej powieści (więcej: http://emerytkawpodrozy.blogspot.com/2022/10/sladami-pawa-i-wirginii-mauritius-cz-i.html)
 
  

[1] urząd administracyjny w prowincjach francuskich

 






Brak komentarzy:

Prześlij komentarz