Kanał Elbląski. Polska

 

Kanał Elbląski - "Zabytek techniki" (od 1978 roku), "pomnik historii" (od 2001 roku), jeden z siedmiu cudów Polski w plebiscycie "Rzeczpospolitej" w 2007 roku,  kandydat do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. A wszystko to dzięki wyjątkowym walorom technicznym i historycznym jakie ma ta "żeglowna droga wodna, stanowiąca unikatowy w skali światowej przykład inżynierskiej doskonałości XIX-wiecznej hydrotechniki" (cytat z folderu "Kanał Elbląski" wydanego przez Gminę Miasta Elbląg).

Twórcą - projektantem i realizatorem - Kanału Elbląskiego był pruski inżynier Georg Jacob Steenke (1801-1884), który przyjął zlecenie Fryderyka Wilhelma IV aby połączyć szlakiem żeglownym Prusy Wschodnie z Bałtykiem.

Obelisk poświęcony pamięci G. J. Steenke 

Współpracownikiem w tworzeniu tego dzieła był  inżynier Carl Lentze (współtwórca mostu w Tczewie).

Przeszkodę w realizacji tego zadania stanowiła różnica poziomów - 99 metrów - na odcinku dziesięciu kilometrów między jeziorami Druzno i Pniewo. Pokonanie tej różnicy przy pomocy tradycyjnych śluz wymagałaby budowy około trzydziestu takich obiektów. Śluzy powstały, ale tylko cztery. Osobliwością na skalę światową jest zespół pięciu pochylni na których przewozi/przetacza się statki mocowane do platform poruszających się po szynach ułożonych na suchych, porosłych trawą pochylniach.  Urządzenia, przy pomocy których  dokonuje się "ciągnięcia" platform ze statkami napędzane są mechanicznie siłą przepływu wody.

Pochylnie znajdują się na liczącym 9,5 kilometra odcinku między Elblągiem a Buczyńcem.  Zanim statek dopłynie do miejscowości Jelonki, gdzie zaczynają się pochylnie, pokonuje odcinek przebiegający między innymi przez  jezioro Druzno/Drużno, które wraz z pobliskimi terenami tworzy rezerwat Jezioro Drużno - są tam miejsca lęgowe ptactwa wodnego i błotnego.

I jeszcze kilka danych dotyczących kanału:

1. Łączna długość wraz z odnogami wynosi ponad 183 km (liczba ta może się różnić w różnych źródłach).

2. Początek prac nad projektem kanału - 1837; początek prac nad jego realizacją -   1844.

3. Pierwszy statek przepłynął kanał 41 sierpnia 1860.

4. Oficjalne oddanie kanału do eksploatacji - wiosną 1862.

5. Dane dotyczące poszczególnych pochylni na zdjęciu poniżej.