Klasztor św. Neofita Pustelnika. Cypr

Jednym z najważniejszych klasztorów na Cyprze jest klasztor św. Neofita Pustelnika – ascety, poety i pisarza – autora hymnów religijnych i kazań. 

 

Zgodnie z tradycją Neofit (1134–1214) był jednym z ośmiorga dzieci ubogiego chłopa. Już w dzieciństwie postanowił zostać mnichem, dlatego kiedy rodzice chcieli zaaranżować jago małżeństwo uciekł z domu i wstąpił do klasztoru św. Jana Chryzostomosa w Koutsovendis (obecnie w granicach Cypru Północnego). Po kilku latach pracy w klasztorze odbył nowicjat i zapragnął zostać pustelnikiem. Mimo wielu przeszkód (uwięzienie w czasie podróży do Azji Mniejszej, zagrabienie posiadanych pieniędzy przez strażników), ostatecznie w 1159 roku uzyskał zgodę przełożonych na realizacje swojego pustelniczego powołania. Na miejsce swego odosobnienia wybrał zalesiony kanion w pobliżu Pafos (10 km na północ od Pafos), a ściślej mówiąc górską jaskinię wcześniej zamieszkaną przez innego mnicha. Powiększył ją  tworząc trzy połączone pomieszczenia – kaplicę, celę i tzw. mównicę. W celi można zobaczyć wyryte w skale ławy, pulpit, a także sarkofag (memento mori), w którym ostatecznie spoczęło po śmierci jego ciało. W 1750 roku jego szczątki zostały przeniesione do kościoła. Srebrny relikwiarz znajduje się w nawie głównej kościoła w kompleksie klasztornym z XVI wieku.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tym jednak co przyciąga dzisiaj do klasztoru podróżników i turystów są malowidła ścienne jaskiń, w których żył św. Neofit. Większość z nich wykonał (koniec prac datuje się na rok 1183) Teodor Aspeudes (Apsevdis). Wiemy o tym, ponieważ pozostawił swój podpis. Styl jego malarstwa wskazuje, że kształcił się, lub pochodził z Konstantynopola. Niektóre z fresków wykonał sam Neofit.

 

W kolejnych wiekach ściany jaskiń były wielokrotnie przemalowywane, zmieniał się styl tego malarstwa, nie zmienia to jednak faktu, że malowidła z grot Neofita należą do najważniejszych zabytków sztuki na wyspie. 

 

 

W niedługim czasie po rozpoczęciu pustelniczego życia, do samotni Neofita zaczęli przybywać pielgrzymi a w 1170 roku został wyświęcony na księdza. Udzielający mu święceń kapłańskich biskup zaproponował, a raczej polecił, przyjęcie uczniów co dało początek klasztorowi, którego teraz jest patronem. Obecne zabudowania klasztorne pochodzą z XVI wieku. Część budowli przeznaczono na muzeum.

 

Św. Neofit pisał teksty liturgiczne – homilie, komentarze do Pisma Świętego, mowy ku czci świętych. Największą jednak sławę przyniosły mu teksty krytykujące niesprawiedliwość bizantyjskich poborców podatkowych, które równocześnie są ważnym źródłem historycznym do badań nad dziejami wyspy. Z kolei kronika O klęskach na Cyprze jest jednym z nielicznych źródeł opisujących wydarzenia na Cyprze w czasie trzeciej krucjaty (dowodzonej m.in. przez Ryszarda Lwie Serce).  

 

Wewnątrz grot nie można robić zdjęć, dlatego mogę załączyć tylko zdjęcie wejścia do celi Neofita ze sceną Zwiastowania NMP.