Aby zachować pamięć o kolei. Haapsalu, Estonia

Haapsalu to niewielka (ok. 12.000 mieszkańców) miejscowość, port, w zachodniej Estonii, wzmiankowana po raz pierwszy w 1279 roku. W XIX wieku  miasto zyskało sławę uzdrowiska. Lubił spędzać tutaj czas, i odpoczywać, car Mikołaj II z rodziną.

 

Jednym z ciekawszych zabytków miasta jest drewniany dworzec kolejowy. Został wybudowany w latach 1905–1907. Autorem projektu był  Karl Verheim, a inżynierem V. Vestfalen.

 

W skład kompleksu dworcowego o niezwykle długiej fasadzie wchodziło kilka budynków, z których najważniejszym był tzw. pawilon cesarski z małą wieżą z zegarem oraz tarasem. Poza tym była poczekalnia z bufetem, zadaszony taras, magazyn bagażowy, toalety, pomieszczenia dla poczty oraz żandarmerii kolejowej. Nie mogło też zabraknąć budynków pomocniczych niezbędnych dla funkcjonowania stacji jak zajezdnia, most obrotowy/przesuwnica dla lokomotyw, wieża ciśnień, rampa przeładunkowa. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dworzec w Haapsalu miał typowy dla dużych miast, liczący 216 metrów peron. Nietypowe było to, że peron ten zadaszono. Tym samym dworzec w Haapsalu posiadał – zachowany do dzisiaj – najdłuższy w Estonii zadaszony peron.

Ten unikalny peron stał się plenerem filmowym w filmie „Anna Karenina”  (1967).

 

 

W latach osiemdziesiątych XX wieku między Tallinem a Haapsalu funkcjonowały trzy połączenia dziennie a podróż trwała około 2,5 godziny i było to ponad pół godziny dłużej aniżeli przejazd na tej trasie w latach trzydziestych XX wieku. Dziesięć lat później podróż na tym odcinku wydłużyła się do ponad trzech godzin, a liczba pasażerów, preferujących dogodniejsze połączenia autobusowe, ciągle malała. Zmniejszało się również zapotrzebowanie na kolejowy przewóz towarów na tych odcinku. W rezultacie, 15 września 1995 roku, została podjęta decyzję o zamknięciu odcinka kolejowego Haapsalu-Riisipere (Riisipere znajduje się w połowie trasy między Haapsalu a Tallinem).  

 

 

Ostatni regularny pociąg pasażerski ozdobiony wieńcem jodłowym i hasłem „Do widzenia Haapsalu”, przybył do Haapsalu 22 września 1995 roku. Pociągi towarowe kursowały kilka razy w tygodniu jeszcze do 2004 roku, kiedy zadecydowano o demontażu torów na tym odcinku. W 2008 roku na nasypie linii kolejowej Riisipere–Haapsalu–Rohuküla otwarto prawie 60-kilometrową Läänemaa Tervisetee (ścieżka zdrowia/ścieżka rowerowa).

 

Mimo likwidacji tej linii kolejowej niemal od chwili zlikwidowania regularnego ruchu pociągów pasażerskich w 1995 roku mówi się o przywróceniu połączenia kolejowego Tallin-Haapsalu. Według niektórych źródeł, linia kolejowa ma zostać przywrócona do 2028 roku. 

 

W 1998 roku w budynku zabytkowego dworca w Haapsalu otwarto Estońskie Muzeum Kolejnictwa. Jest to kontynuacja działalności Muzeum Kolei Szerokotorowej w Tallinie (założonego w 1970 roku). Zbiorami  muzeum, obok wystaw w pawilonie carskim (dokumenty, zdjęcia, bilety, tablice edukacyjne) są też wagony i parowozy z lat 40. i 50. XX wieku eksponowane na nieczynnych torach.