„Ograniczone górami na wschodzie i wydmami
Ar-Rab
al-Chali od zachodu, nawadniane starożytnymi kanałami irygacyjnymi zwanymi Aflaj, Al Ajn jest
naturalną przystanią na samym skraju pustyni”.
Ar-Rab
al-Chali – pustynia piaszczysta w południowej części Półwyspu Arabskiego na terytorium
południowo-wschodniej Arabii Saudyjskiej oraz częściowo na terytorium Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Jemenu i Omanu. Największy obszar pustyni
piaszczystej na świecie. Często używane jest też określenie tej pustyni „Empty
Quarter” („pusty kwartał/pusta ćwiartka”) pochodzące od arabskiej nazwy Ar-Rab‛ al-Khālī oznaczającej „pustą
okolicę”.
I
nie tylko miasto, ale cały region Al Ajn był taką przystanią od 8000 lat, z
takiego bowiem okresu pochodzą najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie,
ślady świadczące o osiadłym trybie życia
w środowisku pustynnym ludzi z okresu neolitu. Nic zatem dziwnego, że znalazło
to odbicie we wpisie na listę UNESCO:
Miejsca
związane z kulturą w Al Ain (Habit, Hili, Bidaa Bind Saud i oazy) Jest to
obiekt seryjny, na który składa się kilka miejsc świadczących o osiadłym trybie
życia ludności w środowisku pustynnym od czasów neolitu. Występują w nich
pozostałości wielu kultur protohistorycznych. Wśród nich znajdują się m.in.
okrągłe kamienne grobowce (z ok. 2500 lat p.n.e), studnie oraz wiele budowli z
niewypalanej gliny: budynki mieszkalne, wieże, pałace i budynki
administracyjne. Hili to jedno z najstarszych miejsc, gdzie występuje
zaawansowany system nawadniania typu afladż pochodzący z epoki brązu. Obiekt
jest ważnym świadectwem przemian kulturowych regionu, od epoki łowiectwa i
zbieractwa po czasy osadnictwa.
W
samym sercu współczesnego miasta Al Ajn, czwartego co do wielkości miasta ZEA
(850 tys. mieszkańców) znajduje się to co pozostało z tradycyjnej, znanej od
4000 lat oazy Al Ajn, która zresztą dała miastu nazwę. Arabską nazwę Wāḥat Al-ʿAyn tłumaczy się jako „Oaza Wiosny”. W niektórych
źródłach określana jest jako „największa oaza w mieście” co nie jest chyba zbyt
fortunnym określeniem. Chodzi raczej o największy, zajmujący powierzchnię 12 km², teren zielony – pozostałość wiekowej oazy –
zachowany wśród rozbudowującego się miasta. Rośnie w niej 147 tys. palm
daktylowych, które produkują sto odmian daktyli (mam wątpliwości co do tych
liczb, biorąc od uwagę stosunkowo nieduży jednak obszar 12 km² ). Woda
niezbędna do wegetacji roślin, nie tylko palm, dostarczana jest z kanałami
afaladż (starożytne systemy irygacyjne powszechnie stosowane w krajach
arabskich), częściowo podziemnymi, częściowo odkrytymi.
Na teren oazy wchodzę bramą wschodnią i
przemierzam ją w kierunku zachodnim, gdzie znajduje się główne wejście. Im
dłużej idę, tym bardziej jestem zdumiona. Idę bowiem alejką (o ile można „to”
nazwać „alejką”) z wysokim murem z cegły mułowej po obu jej stronach. Co
więcej, cały teren podzielony jest takim murem na kwartały o różnej
powierzchni. Przez otwarte (w większości) bramy zaglądam do tych ograniczonych
przestrzeni i robi mi się smutno.
Nie tak wyobrażałam sobie oazę, nie taki
obraz „terenu o bardzo bujnej roślinności na obszarze pustyń
i półpustyń” zakodował się w mojej pamięci pod wpływem lektur czy filmów.
Roślinność co prawda można uznać za bujną, ale jej wizerunek psują śmieci,
zaniedbane kanały systemu nawadniającego, nienoszące śladów pielęgnacji
rośliny, a przede wszystkim ograniczenia murem.
Im
bliżej wejścia zachodniego, tym więcej ludzi, rowerów, meleksów. Są i
kawiarnie, i rzeźby, i instalacje współczesnych artystów (pokłosie Biennale Abu
Zabi 2024/2025).
Koło
wejścia głównego zaaranżowano miniaturę całego obszaru. Z drugiej strony bramy „Ogród
oazy” – tutaj na niewielkich poletkach zaprezentowano rośliny typowe dla
obszarów pustynnych, wraz z ich opisem. Ciekawe miejsce. Dużo bardziej niż
przypominający wielkiego robala budynek Eco Centre – rodzaj interaktywnego
muzeum „na temat”.
Wracam
do centrum Al Ajn, ładnego miasta, w którym wysokość budynków ograniczono do
siedmiu pięter. Podobno kilka budynków wyższych też jednak zbudowano, ale nie
trafiam na nie. Za to za kilka dni, w Dubaju, wieżowców mi nie braknie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz