Dynastia Yuan to dynastia władająca imperium chińsko-mongolskim w latach 1279–1368, dynastia założona przez Kubilaja, wnuka Czyngis-chana. Rządy tej dynastii uznawane są za jeden z najświetniejszych okresów w historii Chin – usprawnienie systemu chińskiej administracji, rozwój handlu, modernizacja Wielkiego Kanału, rozkwit żeglugi śródlądowej, upowszechnienie pieniądza papierowego, otwarcie na inne kultury, tolerancja dla innych religii.
Chińczykami, przekonanymi o własnej cywilizacyjnej i kulturowej wyższości, rządził władca mongolski – nomada nie mający trwałego miejsca na ziemi!
Co z tym problemem można zrobić? A no, można przecież zawłaszczyć („schińszczyć”?) Czyngis-chana. I wybudować mu mauzoleum.[1]
Był sierpień 1227 roku. Rok wcześniej Czyngis-chan rozpoczął kampanię wojenną skierowaną przeciwko Xixia, państwu Tangutów, zamieszkujących zachodnie tereny dzisiejszej chińskiej prowincji Syczuan. Podczas oblężenia stolicy tego państwa Czyngis-chan zmarł. Według innej wersji nie tyle podczas szturmu na oblężone miasto, co w czasie polowania – w przerwie między jednym natarciem a drugim spadał z konia i zmarł w wyniku obrażeń wewnętrznych. Chociaż to też niepewna informacja. Podobnie jak ta, że zmarł po pozbawieniu męskości przez wdowę po zamordowanym na jego rozkaz tanguckim królu. Są tacy, którzy przypuszczają, że do śmierci doszło w dorzeczu rzeki Onon, na północno-wschodnich terenach dzisiejszej Mongolii (czyli w odległości blisko tysiąca kilometrów od stolicy państwa Tangutów), gdzieś w pobliżu góry Burchan Chaldun, u stóp której władca Mongołów przyszedł na świat jako Temudżyn.
Podejmowane badania (z użyciem dronów), już w XXI wieku, wykazały istnienie na szczycie góry Burkhan Chaldun kurhanu, który od wieków był uznawany przez Mongołów za święty, i nadal jest miejscem obrzędów religijnych okolicznej ludności. Jednakże badania były prowadzone bez zezwoleń i informacji lokalnych władz mongolskich, zatem ich wyniki, nie dające zresztą pewności, że ten kurhan kryje prochy Czyngisa, nie zostały opublikowane w stosownym (naukowym) trybie.
Podobnie jak niepewność co do miejsca i powodów śmierci Czyngis-chana, nic nie wiadomo o miejscu pochówku jego ciała. On sam – zgodnie z legendą – zażyczył sobie tajnego pochówku, bez oznaczenia miejsca jego wiecznego spoczynku.
A brak informacji to okazja do domysłów i spekulacji.
Najczęściej przytaczany jest opis, w ślad za relacją Marco Polo[2], jak to 2000 niewolników na koniach tratowało obszar na którym pogrzebano ciało Czyngisa. Wszyscy oni zostali zabici przez grupę żołnierzy, którzy potem zginęli w bratobójczej walce, i tym samym wszelki ślad grobu „Chana nad Chanami” został unicestwiony.
To, że miejsce jego grobu pozostało nieznane, nie znaczy, że potomkowie nie zadbali o zachowanie jego pamięci:
.jpg)
Po śmierci Czyngs-chana jego syn Ugudej ustalił zasady dotyczące kultu ojca. Wokół dziesięciu buńczuków symbolizujących süld, źródło siły życiowej Czyngisa i jego państwa, zbudowano osiem rytualnych jurt. Były one, jak to jurty, ruchome, przemieszczały się po różnych częściach Mongolii wraz z szamanami z kapłańskiej grupy darchanów, obsługujących kult, towarzysząc kolejnym chanom w podbojach i administracji. Pierwotnie miały znajdować się w górach Chentej, potem, w XVI wieku za Ałtan-chana, ostatniego wybitnego władcy mongolskiego, miały zawitać do Ordos, które stało się głównym, acz niejedynym miejscem kultu Czyngisa (kilka alternatywnych jurt z buńczukami rozrzuconych było po innych mongolskich bezdrożach). W XIX wieku jeden z książąt mongolskich zbudował tu pierwsze stałe mauzoleum, ale zburzono je później na polecenie panczenlamy, który uznał destrukcję za dobry sposób na walkę z epidemią dżumy.
Podczas drugiej wojny japońsko-chińskiej buńczuki znów zaczęły wędrować…[3]
Nie miejsce tutaj na przytaczanie całej historii peregrynacji symboli związanych z Czyngis-chanem. Ważne jest, że w 1954 roku, właśnie w Ordos[4], zbudowano stałe mauzoleum. Tutaj obchodzono, w 1962 roku, osiemsetlecie jego urodzin. A już sześć lat później, w 1968 roku, „w ramach” Wielkiej Proletariackiej Rewolucji Kulturalnej, Czerwona Gwardia zniszczyła wszystko co można było zniszczyć. Budowla została zmieniona w magazyn soli.
Tak dokładnie, to mauzoleum znajduje się – nie wnikając w zawiłości chińskiego podziału administracyjnego – 34 kilometry na południe od miejsca oznaczonego na mapach jako Ordos (de facto to miejsce to jest najczęściej identyfikowane jako Nowe Kangbasi, a strzałki na drogowskazach wskazują, że Ordos jest dalej w kierunku północnym), w sztandarze[5] Ejin Horo będącym częścią Ordos. A ponieważ tenże „sztandar” jest rozległy, to mauzoleum jest odległe o około 26 kilometrów od jego centrum.
Ciekawostką jest to, że nazwa tej jednostki podziału administracyjnego – Ejin Horo – można przetłumaczyć jako „Miejsce Pana”, co jest nawiązaniem do kompleksu mauzoleum.
I jeszcze uwaga praktyczna – właśnie z centrum Ejin Horo odjeżdżają bezpośrednie autobusy 512 do Mauzoleum. Nie wiem, gdzie jest przystanek końcowy w Ejin Horo, ja wsiadłam do niego na przystanku przy drodze/ulicy Tonggelang. Jeżdżą mniej więcej co 1,5 h.
Czasy się jednak zmieniają, w 1982 roku mauzoleum zostało odrestaurowane. Kolejna renowacja przeprowadzona w latach 2005–2006 nadała temu miejscu obecny kształt. Pod nazwą Mauzoleum Czyngis-chana kryje się dzisiaj cały kompleks budowli i parków o łącznej powierzchni około 15×30 kilometrów.
Kontynuacja postu: https://emerytkawpodrozy.blogspot.com/2025/08/czyngis-chan-story-ostatni-etap-czesc.html
[1] John Man Czyngis-Chan. Najokrutniejszy zdobywca wszech czasów; Michał Lubina Chiński Obwarzanek. Od Tajwanu po Tybet, czyli jak Chiny tworzą imperium – to tylko dwie z licznych książek zgłębiających problemy stosunków mongolsko-chińskich przez wieki.
[2] Marco Polo przebywał na dworze Kubilaja siedemnaście lat, pełniąc często rolę jego emisariusza do innych krajów.
[3] Michał Lubina Chiński obwarzanek. Od Tajwanu po Tybet, czyli jak Chiny tworzą imperium.
[4] Ordos położone jest w Mongolii Wewnętrznej – regionie autonomicznym w północnych Chinach obejmującym południowe ziemie historycznej Mongolii.
[5] Jednostka podziału administracyjnego Regionu Autonomicznego Mongolii Wewnętrznej w Chinach, odpowiadająca jednostce administracyjnej na szczeblu powiatu.
.jpg)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz