Muzeum Narodowe Czyngis-chana. Ułan Bator, Mongolia

 

W 2022 roku w Ułan Bator pojawił się nowy obiekt – Muzeum Narodowe Czyngis-chana. Pojawił się w rekordowym tempie. Decyzję w sprawie budowy podjęto 3 lipca 2019 roku a 11 października 2022 roku odbyła się uroczysta inauguracja „Muzeum królów i arystokracji im Wielkiego Cesarza Czyngis-chana”[1]. Otwarcie muzeum poprzedziła „zakończona sukcesem” międzynarodowa konferencja naukowa „The World of Chinggis Khaan and Mongolian Studies” („Świat Czyngis-chana i Studia Mongolskie”) poświęcona 860. rocznicy urodzin Chana nad Chanami. W konferencji wzięło udział 160 naukowców  z 14 krajów.  

Muzeum zostało wybudowane na gruncie zburzonego w tym właśnie celu Muzeum Historii Naturalnej (wcześniej Centralne Muzeum Mongolskich Dinozaurów). Brak danych o autorze projektu; prace budowlane realizowała firma „Bilguun Mongolian Construction” LLC od kwietnia 2020 roku.

Muzeum Narodowe Czyngis-Chana to dziewięciopiętrowy budynek wzniesiony zgodnie z najnowocześniejszymi standardami dla tego typu budowli, o powierzchni całkowitej 22500 m², w tym 10200 m² powierzchni wystawienniczej.

Kolekcja muzeum bazująca na zbiorach wspomnianego wyżej Muzeum Historii Naturalnej, a także częściowo na zbiorach  Muzeum Narodowego (które funkcjonuje nadal, przecznicę dalej) eksponowana jest na sześciu wystawach (i sześciu piętrach) stałych:

1.    Starożytne imperia mongolskie.

2.    Czasy wczesno-nomadyczne.

3.    Wielkie Imperium Mongolskie.

4.    Imperium Mongolskie i ułusy (nadziały terytorialne wydzielone potomkom Czyngisa).

5.    Arystokracja oraz potomkowie Czyngis-chana.

6.    Mongolia i świat - Duma Mongolii.

 

Wśród eksponatów na uwagę zasługuje pozyskana z Ermitażu kopia steli z inskrypcją, tzw. Stela Czyngis-Chana lub Stela Jisünggego. Jest to granitowa stela z inskrypcją dedykowaną Jisünggemu, bratankowi Czyngis-chana za popis łucznictwa podczas zgromadzenia Nojanów po podboju Imperium Chorazmianskiego przez Mongołów, datowana na okres lat 1224–1225. Została odkryta w 1802 r. w pobliżu ruin Chirkhiry, XIII-wiecznej osady w Zabajkalu. Od 1936 roku znajduje się w Muzeum Ermitażu w Sankt Petersburgu w Rosji.  

Było to ważne znalezisko ponieważ stela zawiera pierwszą znaną inskrypcję w piśmie mongolskim.

Oprócz ekspozycji muzealnych w budynku znajdują się, m.in.: sale wystaw czasowych, biblioteka, dział konserwacji, sala teatralna i kinowa, skarbiec, audytoria/sale konferencyjne.

Najważniejsza jest jednak Wielka Sala Honorowa Czyngis-Chana w wieńczącej budowlę kopule (z zewnątrz widocznej tylko z pewnego oddalenia od budynku). Kopuła symbolizuje mongolskie gery (jurty), a jej wnętrze zostało zaaranżowane na wzór ceremonialnej/pałacowej gery Czyngis-chana czy współczesnej Czyngisowi „arystokracji”. 

Widok na kopułę z klatki schodowej

„Zaaranżowano” to zbyt dużo powiedziane. W jej otoczonym kolumnami centrum jest tylko pomnik siedzącego Czyngisa (7,5 m wysokości). Do wyłożonego dywanami wnętrza można wejść po włożeniu na buty foliowych ochraniaczy. Klęczniki przed pomnikiem zachęcają do oddania hołdu postaci uznanej za „człowieka tysiąclecia, twórcy współczesnego świata i tego, który ogłosił pokój na świecie”.

I ci, którzy są we wnętrzu kopuły wraz ze mną, hołd ten oddają. 

I wycofują się do wyjścia tyłem!

W świetle tego „rytuału” pewnie było to niestosowne, ale nie mogłam  się powstrzymać i zapytałam panią pilnującą czy pomnik jest cały ze złota, czy tylko pozłacany. Pani z nieukrywaną dumą oznajmiła, że cała postać jest pozłacana, ale wsparta na poręczy fotela, raczej tronu, dłoń trzymająca pieczęć, i pieczęć też, są ze szczerego złota.  

Chyba to jednak nie wpłynęło to znacząco na całkowity koszt pomnika, który wraz z kosztami specjalnego transportu z Włoch, wyniósł około 2,5 mln dolarów.  

Ponieważ we wnętrzu tego „sanktuarium” nie można robić zdjęć, załączam zdjęcie fotografii pomnika w folderze oraz zdjęcie wizerunku pomnika, które postawiono obok wejścia do wnętrza kopuły. 

 

---

[1] Wszystkie cytaty w cudzysłowach (w wolnym tłumaczeniu)  pochodzą z folderu informacyjnego muzeum oraz ze strony internetowej muzeum (https://chinggismuseum.com/en)