Międzynarodowy Dzień Sportu na rzecz Rozwoju i Pokoju

I znów, informacja, że dzisiaj jest Międzynarodowy Dzień Sportu na rzecz Rozwoju i Pokoju uruchomiła mi wspomnienia, kiedy to w czasie tej czy innej podróży spotkałam miejsca ze sportem związane. Święto to, ustanowione przez ONZ w 2013 roku, zostało wyznaczone na 6 kwietnie co ma upamiętniać otwarcie w 1896 roku w Atenach pierwszych letnich igrzysk olimpijskich w epoce nowożytnej. Na stadionie wybudowanym na tę okoliczność w Atenach byłam, ale były to czasy slajdów i zdjęcia nie mogę załączyć.

Jednymi z najstarszych  boisk sportowych jakie widziałam były boiska do gry w pelotę (chociaż to hiszpańska nazwa – Majowie zwali tę grę „pitz” a Aztekowie „ullamaliztli”) w niejednych ruinach w Meksyku, chyba najlepiej zachowane widziałam w centrum kulturalnym Monte Albán (Meksyk, stan Oaxaca), chociaż nie wiem z jakiego okresu dokładnie pochodzi (zgodnie z najpopularniejszą encyklopedią internetową: W historii Monte Albán archeologowie wyróżniają cztery okresy rozwoju: I i II okres związany z wpływami olmeckimi czas trwania VI wiek p.n.e.–II w. n.e.; okres wpływów Zapoteków to okres III trwający od III–IX wieku; czas wpływów Mixteków to okres IV, trwa od X–XIV wieku.).

Nie wiem czy ta gra była kiedykolwiek rozgrywana na współczesnych  boiskach i stadionach, i nie z tego powodu podeszłam pod Estadio Olímpico Universitario w Mexico City. Stadion został otwarty w 1952 roku i gruntownie przebudowany w 1968 przed XIX Igrzyskami Olimpijskimi, które miały się odbyć właśnie w stolicy Meksyku. Podeszłam żeby zobaczyć zdobiący główne wejście mural Diego Rivery (1886– 1957), najwybitniejszego meksykańskiego muralisty.

Największy teren olimpijski, jakie zwiedziłam, znajduje się w Pekinie. Dzisiaj wchodzi się tam jak do muzeum – obowiązuje kontrola bezpieczeństwa. Wstęp jest bezpłatny, chyba że ktoś chce wejść do wnętrza olimpijskich obiektów. Ja nie chcę, wolę pobłądzić między budowlami, zaczynam od tych największych i najważniejszych – stadionu i pływalni. Zostały wybudowanych specjalnie na igrzyska olimpijskie, które rozpoczęły się 8 sierpnia 2008 roku, o godzinie 8:00 wieczorem. Ósemka to w kulturze chińskiej liczba najszczęśliwsza z możliwych.

Jeszcze przed oddaniem do użytku stadionu olimpijskiego przyjęło się nazywać go ptasim gniazdem. Mało kto jednak wie, że pierwotną inspiracją dla szwajcarskich architektów były spękania widoczne na antycznych egzemplarzach chińskiej porcelany.

Ściany zewnętrzne pływalni, zwanej też Kostką Wody, lub Wodnym Sześcianem, zostały zainspirowane strukturą naturalnego wzoru bąbelków w pianie mydlanej.

Imponujące założenie terenów olimpijskich – Park Olimpijski – powstało wokół sztucznego jeziora o kształcie smoka. Jakżeby inaczej. Przecież smok to symbol władzy cesarskiej. Smoki zdobiły cesarskie korony i cesarskie trony, nazywane zresztą smoczymi tronami. Od czasów dynastii Qing smok zdobił cesarską flagę. Takie zaplanowanie terenu, na którym mieli się zmagać sportowcy, to odniesienie rangi igrzysk olimpijskich do rangi majestatu cesarskiego. Szkoda tylko, że aby powstały obiekty olimpijskie, setki tysięcy, jeżeli nie miliony ludzi zostały pozbawione dachu nad głową, zostały przesiedlone do innych miejsc, niekoniecznie o wyższym standardzie. Aby sprostać wymogom igrzysk, zrównano z ziemią tysiące hutongów tworzących zabudowę mieszkalną Pekinu.

Jednym z najnowszych stadionów, który widziałam był wielofunkcyjny Stadion Narodowy w Singapurze oddany do użytku w 2014 roku. Konstrukcja rozsuwanego dachu stanowi największa kopułę na świecie.

Również w 2014 została otwarta krakowska Tauron Arena. Hala spełnia wymagania dla organizacji imprez sportowych rangi mistrzostw świata w zakresie osiemnastu dyscyplin sportowych. Obiekt przystosowany jest również do organizowania imprez targowych, koncertów, przedstawień, kongresów, konferencji czy wydarzeń biznesowych. Kompleks posiada też małą halę, pełniącą funkcję hali treningowej oraz z miejsce organizacji mniejszych imprez.

Sportów wodnych chyba jednak w hali Tauron Arena nie da się trenować. Nie szkodzi, bowiem w Krakowie znajduje się też tor kajakarstwa górskiego spełniający wymogi centrum szkolenia olimpijskiego – na terenie Bielańsko-Tynieckiego Parku Narodowego. Świątynia widoczna w tle zdjęć to klasztor kamedułów na Bielanach.

Oprócz stadionów służących różnym sportom  widziałam też stadiony „wyspecjalizowane”, służące tylko rozgrywkom piłki nożnej.

Estadio Hernando Siles  (Hernána Silesa Zuazo był 31 prezydentem Boliwii w latach 1926–1930) to stadion piłkarski w La Paz w Boliwii. Stadion położony jest w na wysokości 3637 metrów n.p.m., co czyni go jednym z najwyżej położonych stadionów na świecie. Został wybudowany w latach 1920–1931 (na 25.000 widzów) i rozbudowany w 1977 roku. Teraz może pomieścić 42.000 kibiców. 

Chyba nie jest łatwo biegać za piłką i strzelać bramki na tej wysokości. Dlatego kiedy FIFA, w 2007 roku, zaakceptowała stadion jako miejsce kwalifikacji do mistrzostw świata, zaczęły się protesty drużyn, których uczestnicy nie mieli zbyt dużo czasu na aklimatyzację na tej wysokości. Wtedy ustalono, że wysokość, powyżej której nie mogą się odbywać mecze eliminacyjne, to 2000 metrów. To z kolei państwa andyjskie potraktowały jako dyskryminację krajów położonych na dużych wysokościach. Ostatecznie FIFA podniosła limit wysokości na 2.500 metrów i uczyniła wyjątek dla stadionu Hernando Siles.

 

Jeju World Cup Stadium znajduje się w mieście Seogwipo (wyspa Czedżu, Korea Południowa). Odbyły się w nim mistrzostwa świata w piłce nożnej, których Korea była współorganizatorem (obok Japonii) w 2002 roku. Inspiracją dla projektantów stał się krater wulkanu, nieodłączny element naturalnego środowiska wyspy. Dach z kolei jest artystyczną transformacją tradycyjnej sieci stosowanej od wieków przez rybaków mieszkających na wyspie.

Ale sport to przede wszystkim ludzie. Niektórzy są tak sławni, i tak uwielbiani, że stawia się im pomniki.

W miejscowości Fier (Albania) trafiłam na pomnik urodzonego w tym mieście Kujtima Majaci (1962–2009), piłkarza niezwykle zasłużonego dla albańskiej drużyny narodowej.

 

Podróżując po Dominikanie, dowiaduję się, jak popularny jest tutaj baseball. Park Duarte w La Romana został „obstawiony” pomnikami baseballistów, nie tylko dominikańskich zresztą.  Ten sport był pierwszym, jaki uprawiała tutejsza społeczność – już w 1930 roku istniały w mieście dwie ekipy graczy.  

Podobnie, w Santiago de los Caballeros, kilka pomników poświecono reprezentantom tego sportu, nie pozwalając zapomnieć, jak popularna jest tutaj ta dyscyplina. Wielu zawodników pochodzących z Dominikany gra również w ligach północnoamerykańskich.

Stadionu olimpijskiego w Rio de Janeiro nie widziałam, ale byłam całkowicie usatysfakcjonowana oglądając mural namalowany przez urodzonego w São Paulo artystę Eduarda Kobrę (ur. 1976) z okazji igrzysk olimpijskich, które odbyły się w Rio de Janeiro w 2016 roku. Skojarzenie z pięcioma kołami olimpijskimi, których pomysłodawcą w 1914 roku był twórca nowożytnych igrzysk olimpijskich, baron Pierre de Coubertin, jest oczywiste. Zajmując powierzchnię 2600 metrów kwadratowych na ścianie jednego z budynków portowych, został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa jako największy mural świata. Chociaż ta okoliczność akurat nie jest dla mnie najważniejsza. Wiele murali w różnych krajach widziałam, ale „Rdzenni mieszkańcy pięciu kontynentów” biją na głowę wszystkie inne – oryginalnością wykonania. Kobra bowiem maluje portrety, kształtując z figur geometrycznych twarze wkomponowane w równie geometryczne tło. Czoło z trójkątów, policzki z kwadratów…

A ponieważ zatrzymałam się w hotelu blisko Bulwaru Olimpijskiego (Olimpic Boulevard), kilkukrotnie mogłam popatrzeć oko w oko reprezentantom pięciu kontynentów.