Park Haga. Sztokholm, Szwecja

Król szwedzki Gustaw III (1746-1792; król od 1771) znany był jako protektor sztuk pięknych, architektury, literatury i nauki. Nic zatem dziwnego, że w którymś momencie życia, jeszcze nie będąc królem, zapragnął „zbudować letni pałac wspanialszy niż Szwecja kiedykolwiek widziała”. Posiadał prywatne grunty w Hadze, na północnych peryferiach Sztokholmu. W 1785 roku nabył ziemie w sąsiedniej wiosce z zamiarem przekształcenia całego terenu w park angielski, dodając nowe budynki i pawilony. 

 

 

 

Wykształcony poza granicami Szwecji architekt Frederic Magnus Piper (1746–1824) został zaangażowany przez Gustawa III do realizacji jego zamierzeń. Przedstawiony przez Pipera w 1781 roku projekt obejmował wszystkie elementy typowe dla takich założeń: otwarte przestrzenie będące łagodnie ukształtowanymi trawnikami, grupy drzew, kanały, wyspy, kręte ścieżki oferujące wciąż nowe, czasem zaskakujące widoki, proste alejki łączące istniejące budyni z nowo zaprojektowanymi pawilonami.

 

Niestety, tylko część tego projektu została zrealizowana. Gustaw III zmarł 29 marca 1792 roku w wyniku ran odniesionych w zamachu na jego życie. Zamach został przeprowadzony przez oficerów w operze sztokholmskiej 16 marca 1792 roku, podczas balu maskowego. To właśnie zdarzenie stało się tematem opery "Bal maskowy" Giuseppe Verdiego (na podstawie libretta Antoniego Somma).

 

Głównego pałacu, wybudowanego zresztą już na zlecenie Gustawa IV Adolfa, następcę Gustawa III, nie można dzisiaj oglądać – jest skryty za solidnym ogrodzeniem i dorodnymi drzewami. Jest oficjalną rezydencją następczyni tronu Szwecji, księżniczki koronnej Wiktorii Bernadotte oraz jej rodziny.

 

Zaprojektowany przez Olofa Tempelmana (1787; projekt wnętrz Louis Masereliez), zgodnie z sugestiami Gustawa III pawilon nazwany jego imieniem – Pawilon Gustawa III – jest jednym z najlepszych przykładów europejskiego neoklasycyzmu z końca XVIII wieku w Europie Północnej. Pawilon miał być częścią większego kompleksu rezydencji letniej, który to projekt nie został zrealizowany za życia pomysłodawcy. Dopiero po jego śmierci zbudowano wspomniany wyżej pałac, rezydencję księżniczki Wiktorii.

Król korzystał z pawilonu kilka lat, stąd też wyjechał na pamiętny bal w operze w marcu 1792 roku. 

 

Gustaw III lubił w gorące dni spożywać posiłki na wolnym powietrzu. „Zielony Salon” (1790), czyli owalna, otwarta jadalnia na niewielkim wzgórzu na wschód od pawilonu, w którym najczęściej przebywał (Pawilon Gustawa III), był doskonałym miejscem na rodzinne spotkania przy posiłkach. Ostatecznie, ze względu na efekt echa pod sklepieniem, przyjęła się nazwa Pawilon Echo. Niestety nie zachowały się bogate zdobienia sufitu (malowidła z ptakami, amorkami i kwiatami). Pawilon zaprojektował Carl Christoffer Gjörwell.

 

 

Najbardziej jednak rozpoznawalnymi budowlami w parku Haga są trzy Miedziane Namioty  (zwane też Miedzianymi Namiotami Sułtana) zbudowane w latach 1787–1790, przewidziane jako siedziba straży pałacowej i stajnie. Zaprojektował je malarz Louis Jean Desprez według pomysłu samego króla Gustawa III. Zbudowane są częściowo z drewna, częściowo z cegły, pokryte miedzianymi dachami. Ozdobne są tylko fasady od strony zwróconej w kierunku głównych trawników – mają sprawiać wrażenie  fragmentu obozowiska rycerskiego. 

 

W 1953 roku środkowy, największy pawilon spłonął, odbudowano go dziesięć lat później. Pod koniec XX wieku do ozdobnych części frontowych dobudowano murowane skrzydła. Tym samym odkryty dziedziniec stajenny środkowej budowli został zamieniony w zadaszoną salę zwaną Srebrnym Namiotem. Teraz mieści kawiarnię, może raczej salę bankietową. O niegdysiejszej funkcji budowli świadczą murale w korytarzu prowadzącym do wnętrza. W prawym namiocie mieści się muzeum, w lewym gabinety administracyjne. 

 

 

W pomieszczeniach gospodarskich i oranżerii zorganizowano park motyli. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Park Haga jest (od 1994 roku) częścią większego założenia, Królewskiego Narodowego Parku Miejskiego (pierwszego na świecie miejskiego parku narodowego) zwanego też Ekoparkiem, rozciągającego się  wokół jeziora Brunnsviken (dosł.: Zatoka Studni). Teren ten wyróżnia się walorami przyrodniczymi, kulturalnymi (wiele miejsc o znaczeniu historycznym) i rekreacyjnymi oraz bezpośrednim sąsiedztwem dużego miasta. Królewski Narodowy Park Miejski nawiązuje do idei Gustawa III założenia wokół jeziora całego ciągu parków angielskich. 

 

 

Te i inne zdjęcia z parku:

https://www.facebook.com/315730098591973/post/pfbid02p3vjNgBg65TajCz3QaQkm4qeCWU4eiy7Dq6v4Q9oMwobjEcpwbwCDtfvp1wqdcpvl/